Wawakunaman qhichwa simita kawsayninmantapacha ñawpa kaq ñiqipi yachachina” qulluma ayllu yachaywasipi, (“Ing. Arturo Saunero”) nisqapi
Resumen
Kay Qulluma aylluqa juch’uy suyu Alonzo de Ibañez nisqa Chincha p’utuqsi jallp’aspi kachkan. Llallawamanta Quchapampaman awtu ñan thatkiriypi mayu patapi tiyjatasqa kachkan. Chay pachan ayllupi juk yachaywasi “Arturo Saunero” nisqa tiyan, kay yachaywasimanqa pachan ayllumanta jinallataq aylluman qaylla juch’uy llaqtakunamanta yachaqaq wawakuna chimpaykamuspa kanku.chaypitaq ñawpa kaq ñiqi muyupi chaypi yachachiqkuna wawakunaman qhichwa mama simita kawsayninmanjina yachaqayninpi yachachiy llamk’asqanta riqsichimuchkan. Kay llamk’aypa Jatun mask’ay munayninqa karqa.imaynatataq yachachiqkuna yachaqaq wawakunaman qhichwa simita yachachispa kachkanku.imaraykuchus kay musuq yachachiy (070. Avelino Siñani Elizardo Perez) kamachiyninqa kamachimuchkan sapa llaqta sapa yachaqaq wawa qallunpi kawsayninmanjina yachaywasipi yachaqanankuta kamachimuchkan. Jinamanta kay llamk’aypa jukhunpiqa Ñawpa kaq t’aqapiqa ch’ampay riqsichiy, ch’ampay wakichiy, llamk’ay sut’inchaykuna, jatun mask’ayta taripay, juch’uy taripaykuna, yachay mask’ay ñawpariy llamk’ay jawa tapuykuna, llamk’aypa taripaykunan. Iskay kaq t’aqapiqa .yuyaykuna tantaykusqa, kay inka pachapi, inka jatun tatakuna sunqu munaywan mirachispa thatkirichisqankumanta kay mitma pachapi Qhichwa simiqa ñak’ariy kawsayman chayaspa mayta waqasqa, k’umuykachachisqa kasqa. Jinallataq kay Qullasuyup pachapi 1825 watapi kikillanmantataq kastilla simillata yupaychayta munasqanku, qhichwa simitataq ñak’ariyman kawsaypi last’achispa chinkachiyta qhawaqasqanku. Kimsa kaq t’aqapiqa.kay Qulluma ayllupiqa runaqa puquykunata tarpuspa, uywakunata mirachispa imaymana raymikunata ruwaspa, kawsakunku. Jinallataq qhichwa misk’i simita parlaspa ima ruwanatapis ruwanku, yachaywasipitaq kay kastilla simiwan qhichwa simiwan waliq chhaqrutaña parlanku wakinkuna manaña qhichwatapis parlasqankuta riqsichimuchkan.